کَلانه (به کردی: که‌لانه Kelane) اگرچه بیشتر به عنوان یک نوع نان شناخته شده‌است اما در واقع یک وعده غذایی کامل است و می‌توان از آن به عنوان قدیمی‌ترین فست فود در جهان نام برد که بر خلاف فست فودهای رایج علاوه بر خوشمزگی از سلامت غذایی و غنی بودن از انواع ویتامینها و فواید بهداشتی در زمره سالم‌ترین غذاها قرار دارد که در بسیاری از مناطق سنندج و کردستانات پخته می‌شود. در خمیر آن از آرد گندم و با نوعی گیاه کوهی به نام پیچک در فصل بهار و در سایر فصول با پیازچه پر می‌کنند و سپس بر روی ساج پخته و با کره یا روغن حیوانی چرب می‌کنند و همراه با دوغ و ماست محلی میخورند.
کلانه از غذاهای سنتی و سوغات استان کردستان به ویژه شهرستان پاوه است که معمولاً در فصل بهار تهیه می شود. این غذا به تا حد زیادی به پیتزای فرنگی شباهت دارد با این تفاوت که به روش سنتی روی ساج تهیه می شود. درست کردن این غذا اغلب به صورت خانگی و در میهمانی های فامیلی رواج دارد که معمولاً آن را با روغن حیوانی و یا کره چرب می کنند و همراه با دوغ مصرف می کنند.
مواد اولیه جهت تهیه کلانه برای ۵ نفر:
نمک: به میزان لازم
روغن حیوانی: ۱۵۰ گرم
پیچک یا پیازچه خرد شده: ۱ کیلوگرم
آرد گندم: ۱ کیلوگرم
طرز تهیه کلانه:
ابتدا یک کیلوگرم آرد را ۳ مرتبه به خوبی الک می کنیم و بعد در ظرفی گود می ریزیم و وسط آن را گود می کنیم یعنی آرد را کنار می گذاریم که وسط آن خالی شود. خمیر مایه را با آب ولرم مخلوط کرده و ۱۵ دقیقه در جای گرم قرار می دهیم تا عمل بیاید. سپس آن را به آرد اضافه می کنیم. کمی نمک می ریزیم و بعد به میزان لازم کم کم آب را اضافه می کنیم تا خمیر نرم و لطیفی به دست آید. خمیر را آنقدر ورز می دهیم تا دیگر به دست و ظرف نچسبد. روی خمیر را با سلفون روکش غذا یا کیسه نایلون فریزر می پوشانیم و بعد پارچه تمیز و ضخیمی را کمی نمدار کرده و رویش می اندازیم و ظرف را در جای گرمی قرار می دهیم تا به مدت ۳ ساعت استراحت کند و به حدی که به دست نچسبد.
سبزیجات مورد نظر مثل پیچک یا پیازچه را خرد و ریز کرده، خمیر را باز کرده و مثل نان لواش نازک می کنیم و سزیجات را داخل نصفش قرار داده و طرف دیگر خمیر را رویش بر می گردانیم. یک ماهی تابه بزرگ یا سینی فر (یا ساج مخصوص نانوایی) را روی بزرگترین شعله گاز می گذاریم و مطمئن می شویم ماهی تابه یا سینی فرمان روی حرارت مناسب و خوب داغ شده است. ولی آنقدر زیاد داغ نباشد که نان هایمان بسوزد. از پشت یک سینی گرد و نسبتا بزرگ و یا تخته آشپزخانه استفاده می کنیم و را طرف نان را کمی برشته می کنیم و پس از آن از روغن حیوانی برای چرب کردنش استفاده می کنیم.
نوش جان!
نکات:
۱- در صورت تمایل مقداری زعفران هم به نان اضافه کنید.
۲- می توانید مقداری سیر را رنده کرده روی خمیر بریزید.